Thở bằng miệng là gì? Tác hại và cách nhận biết

Sinh lý học của việc thở

Hít thở bình thường được thực hiện qua mũi. Mỗi lỗ mũi hoạt động độc lập và hiệp đồng để lọc, làm ấm, giữ ẩm, hút ẩm và ngửi không khí.

Trẻ sơ sinh được sinh ra bắt buộc phải thở bằng mũi, nhưng ở đâu đó trong quá trình thở bằng mũi có thể chuyển sang thở bằng miệng, với hậu quả rất nghiêm trọng. Tác dụng phụ rõ ràng nhất của việc thở bằng miệng là khô các mô miệng và họng, dẫn đến viêm amidan, sỏi amidan, ho khan, lưỡi sưng, hôi miệng, viêm nướu và sâu răng.

Hô hấp bình thường theo một mô hình sóng nhẹ với 10 đến 12 nhịp thở mỗi phút. Người thở bằng miệng hít thở quá nhiều, với tốc độ từ 12 đến 20 nhịp thở mỗi phút hoặc hơn. Việc thở cung cấp oxy cho các tế bào của cơ thể và loại bỏ lượng carbon dioxide dư thừa. Carbon dioxide được tạo ra như một sản phẩm phụ của quá trình tập thể dục và tiêu hóa thức ăn. Carbon dioxide đóng vai trò quan trọng trong việc giải phóng oxy từ hemoglobin. Nó cũng kích hoạt quá trình thở, duy trì độ pH của máu và ngăn ngừa co thắt cơ trơn. Tất cả các chức năng này đều bị giảm hoặc suy yếu ở những người thở bằng miệng.

Đáng ngạc nhiên là oxy được hấp thụ khi thở ra, không phải khi hít vào. Áp suất ngược tạo ra trong phổi khi thở ra chậm hơn bằng mũi giúp phổi có nhiều thời gian hơn để chuyển oxy vào máu. Quá trình trao đổi này đòi hỏi phải có carbon dioxide. Thở ra bằng miệng sẽ thổi carbon dioxide ra ngoài quá nhanh, dẫn đến lượng oxy hấp thụ ít hơn. Lý do thở bằng mũi dẫn đến lượng oxy hấp thụ nhiều hơn là oxit nitric được giải phóng trong khoang mũi và hít vào khi thở bằng mũi. Oxit nitric làm tăng hiệu quả trao đổi oxy lên 18 phần trăm. Không có oxit nitric hít vào khi thở bằng miệng, do đó lượng oxy hấp thụ ít hơn. Việc hấp thụ oxy giảm dẫn đến một loạt các vấn đề về giấc ngủ, sức bền, mức năng lượng và ADHD. Trẻ em được chẩn đoán mắc ADHD thực tế có thể là những trẻ thở bằng miệng gây ra các vấn đề về giấc ngủ.

Khi thở bằng mũi, lưỡi tựa vào vòm miệng mà không chạm vào răng. Ở vị trí này, lưỡi tạo ra áp lực thụ động kích thích các tế bào gốc nằm trong đường nối khẩu cái và trong các dây chằng nha chu xung quanh tất cả các răng, để hướng sự phát triển bình thường của vòm miệng. Các răng mọc xung quanh lưỡi, tạo ra hình dạng cung hàm khỏe mạnh. Áp lực bên từ lưỡi chống lại các lực hướng vào từ các cơ mút.

Tác hại của thở bằng miệng

Thở bằng miệng có thể gây ra một số vấn đề. Nồng độ carbon dioxide thấp liên quan đến thở bằng miệng dẫn đến thở quá mức hoặc thở gấp. Do não, cơ và tất cả các tế bào của cơ thể nhận được ít oxy hơn, cơ thể hoạt động kém hiệu quả. Giấc ngủ thường bị gián đoạn và kém chất lượng, khiến người thở bằng miệng mệt mỏi vào buổi sáng và cảm thấy kiệt sức vào giữa buổi chiều. Khi miệng khô, độ pH của nước bọt giảm xuống, dẫn đến sâu răng nhiều hơn. Tình trạng khô này và thiếu lọc không khí khi thở bằng miệng khiến amidan và VA to và viêm, đồng thời làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp trên. Nồng độ carbon dioxide thấp hơn gây ra co thắt cơ trơn liên quan đến trào ngược dạ dày, hen suyễn và đái dầm. Cơ trơn được tìm thấy ở khắp cơ thể – trong hệ hô hấp, hệ tiêu hóa và hệ tuần hoàn.

Khi thở bằng miệng, lưỡi hướng xuống và về phía trước cho phép các cơ mút ép vào mà không bị đối kháng, khiến cung hàm trên hẹp lại. Trẻ em thở bằng miệng có xương hàm trên hẹp, kém phát triển với vòm miệng cao. Xương sẽ phát triển theo hướng xương hàm dưới thụt vào trong và có khuôn mặt dài. Đây được gọi là hội chứng khuôn mặt dài.

Một số người cho rằng hội chứng khuôn mặt dài liên quan đến thở bằng miệng thực sự là do di truyền chứ không phải do thở. Để xem liệu chỉ thở bằng miệng có thể thay đổi sự phát triển và khớp cắn hay không, Tiến sĩ Egil Harvold và nhóm của ông đã thử nghiệm ý tưởng này trên khỉ. Họ đã cố chuyển đổi những con khỉ thở bằng mũi sang thở bằng miệng bằng cách phẫu thuật chặn mũi chúng bằng nút silicon. Những con khỉ cảm thấy không thoải mái với cách thở bằng miệng, nhưng cuối cùng chúng cũng thích nghi kiểu thở mới và những thay đổi phát triển đã xảy ra ở hàm và hình thành khớp cắn sai.

Các vấn đề liên quan đến thở bằng miệng đối với sự phát triển của xương sẽ khiến trẻ dễ bị ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn sau này. Ngoài những thay đổi trong quá trình phát triển của cả xương hàm trên và xương hàm dưới, đường thở bị thắt lại, khiến trẻ dễ gặp các vấn đề về giấc ngủ.

Có vẻ hợp lý khi thở bằng miệng xảy ra do mũi bị tắc nghẽn, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Não của người thở bằng miệng nghĩ rằng carbon dioxide đang bị mất quá nhanh khỏi mũi và kích thích các tế bào đài sản xuất chất nhầy trong mũi để làm chậm nhịp thở. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn của việc thở bằng miệng gây ra sự hình thành chất nhầy, đường mũi bị tắc nghẽn, dẫn đến thở bằng miệng nhiều hơn. Vì vậy, trên thực tế, thở bằng miệng có thể gây tắc nghẽn mũi dẫn đến thở bằng miệng nhiều hơn.

Cách nhận biết thở bằng miệng

Xác định xem ai đó có thở bằng miệng hay không không phải lúc nào cũng dễ dàng. Một số người thừa nhận rằng họ luôn thở bằng miệng. Những người khác tin rằng họ thở bằng mũi, nhưng nếu bạn quan sát họ, miệng họ hầu như luôn mở. Khi ngồi yên, họ có thể ngậm miệng, nhưng nếu họ đứng dậy và đi ngang qua phòng, miệng họ sẽ mở. Họ có thể nhai với miệng mở để người đó có thể thở trong khi ăn. Miệng mở dẫn đến chảy nước dãi, cả khi thức và ngủ, khiến môi nứt nẻ và những người thở bằng miệng có xu hướng liếm môi thường xuyên. Việc ngậm môi có hiệu quả trong việc giữ nước bọt khi không khí ra vào, nhưng những người thở bằng miệng mãn tính có thể thấy rất khó để giữ môi khép lại.

Thở bằng miệng vào ban đêm làm khô các niêm mạc miệng, răng, nướu và cổ họng đều khô khi thức dậy. Luôn có một cốc nước hoặc chai nước trong tầm tay có thể báo hiệu chứng khô miệng toàn thân, nhưng đó cũng là dấu hiệu của chứng thở bằng miệng. Nếu ai đó thức dậy với miệng khô, họ có thể là người thở bằng miệng vào ban đêm, điều đó có nghĩa là họ cũng có thể thở bằng miệng vào ban ngày.

Bs RHM là những người dễ nhận biết tình trạng thở bằng miệng của bệnh nhân. Trước khi yêu cầu bệnh nhân “há to miệng”, bs đã có thể kiểm tra xem bệnh nhân có thở bằng miệng không.

Hãy đến với Ucare nếu bạn nghĩ rằng mình đang thở bằng miệng khi ngủ nhé!

𝐍𝐇𝐀 𝐊𝐇𝐎𝐀 𝐔𝐂𝐀𝐑𝐄 – 𝐂𝐡𝐚𝐧𝐠𝐞 𝐲𝐨𝐮𝐫 𝐬𝐦𝐢𝐥𝐞